Januar 2024. bio je najtopliji januar ikada zabeležen globalno, potvrdio je evropski Kopernikus (C3S).

Izveštavajući u ime Evropske komisije, C3S je objavio svoje mesečno ažuriranje klime o promenama uočenim u globalnim površinskim vazdušnim i morskim temperaturama, pokrivenosti morskim ledom i hidrološkim varijablama.

Svi prijavljeni nalazi zasnivaju se na računarski generisanim analizama podataka o atmosferskim, kopnenim i okeanskim klimatskim varijablama.

C3S je prijavio prosečnu površinsku vazdušnu temperaturu od 13,14°C u januaru 2024. godine, što je za 0,70°C iznad proseka za januar 1991-2020. godine i za 0,12°C iznad temperature prethodnog najtoplijeg januara 2020. godine.

Ovo čini osmi mesec zaredom koji je najtopliji zabeležen za odgovarajući mesec godine.

2024. godina je počela sa januarom koji je bio 1,66°C topliji od procene prosečne temperature januara za period od 1850. do 1900. godine, označenog kao predindustrijski referentni period.

C3S je zasnovao ove nalaze na sistemu nazvanom ERA5 – podacima na satnom nivou generisanim korišćenjem milijardi merenja sa satelita, brodova, aviona i meteoroloških stanica širom sveta.

Organizacija takođe izveštava da je globalna srednja temperatura u proteklih dvanaest meseci (od februara 2023. do januara 2024. godine) najviša zabeležena, za 0,64°C iznad proseka za period 1991-2020. godine i 1,52°C iznad predindustrijskog proseka za period od 1850-1900. godine.

“2024. počinje sa još jednim rekordnim mesecom – ne samo što je najtopliji januar ikada zabeležen, već smo takođe upravo doživeli period od 12 meseci sa više od 1,5°C iznad predindustrijskog referentnog perioda”, kaže Samanta Burges, zamenica direktora C3S. “Brze redukcije emisija gasova sa efektom staklene bašte su jedini način da se zaustavi povećanje globalnih temperatura.”

Evropa obara rekorde

Temperature u Evropi varirale su u januaru 2024. godine od znatno ispod proseka za period 1991-2020. godine u nordijskim zemljama do znatno iznad proseka u južnom delu kontinenta.

Van Evrope, temperature su bile znatno iznad proseka iznad istočnog Kanade, severozapadne Afrike, Bliskog Istoka i centralne Azije, i ispod proseka iznad zapadnog Kanade, centralnog dela SAD-a i većeg dela istočne Sibira.

Fenomen zagrevanja El Niño počeo je da slabi u ekvatorijalnom Pacifiku, ali morske vazdušne temperature uopšteno su ostale na neuobičajeno visokom nivou.

Prosečna globalna temperatura površine mora (SST) za januar na području poznatom kao globalni ekstrapolarni okean – koji pokriva od 60 stepeni južno do 60 stepeni severno – dostigla je 20,97°C, što je rekord za januar.

Bila je za 0,26°C toplija od prethodnog najtoplijeg januara, 2016. godine, i druga najviša vrednost za bilo koji mesec u ERA5 setu podataka, unutar 0,01°C od rekorda iz avgusta 2023. godine (20,98°C).

Od 31. januara, dnevne SST vrednosti za globalni ekstrapolarni okean su postigle nove apsolutne rekorde, prevazilazeći prethodne najviše vrednosti od 23. i 24. avgusta 2023. godine.

Pokrivenost arktičkog morskog leda najviša je od januara 2009. godine C3S je otkrio da je obim arktičkog morskog leda – područja gde je barem 15 procenata površine pokriveno ledom – bio blizu proseka u januaru 2024. godine, i najviši od januara 2009. godine.

Koncentracije morskog leda bile su iznad proseka u Grenlandskom moru (stalna pojava od oktobra) i u Okhotskom moru, dok su ispod proseka prevladavale u Labrador moru.

Obim antarktičkog morskog leda bio je šesti najniži za januar, 18 procenata ispod proseka, ali znatno iznad najniže vrednosti za januar zabeležene 2023. godine (-31 procenat).

Ispodprosečne koncentracije morskog leda prevladavale su uglavnom u Ross i Amundsen morima, severnom Weddell moru i duž obale Ističnog Antarktika.

Balkan među najsušnijim regionima

U januaru 2024. godine, bilo je kišovitije od proseka u velikim delovima Evrope, pri čemu su oluje uticale na severno i jugozapadno evropsko područje.

Sušniji od proseka uslovi viđeni su u jugoistočnoj i severnoj Španiji i Magrebu, južnom Ujedinjenom Kraljevstvu, Irskoj, istočnoj Islandu, većem delu Skandinavije, delu severozapadne Rusije i istočnim Balkanima.

Van Evrope, bilo je kišovitije od proseka na nekoliko mesta, uključujući zapadni i jugoistočni deo SAD-a, veliki deo Evroazije, jugoistočnu Južnu Ameriku, jugoistočnu Afriku i severnu i istočnu Australiju.

Sušniji od proseka uslovi viđeni su u delovima zapadne i južne Severne Amerike, Kanade, Rogu Afrike, Arabskom poluostrvu i južno-centralnoj Aziji.

U Australiji i Čileu, ovi suvi uslovi doprineli su smrtonosnim požarima.